Παρασκευή, Ιανουαρίου 02, 2009

Ήχος πλάγιος μόνος, μια ποιητική συλλογή



Υπάρχουν άνθρωποι αφοσιωμένοι σε κάτι; Προφανώς υπάρχουν.
Έχει σημασία σε τι ακριβώς είναι αφοσιωμένοι; Προφανώς έχει.
Τους ενδιαφέρει αν και άλλα άτομα συμμερίζονται την αναγκαιότητα της αφοσίωσής τους; Και ναι και όχι.
Ένας αφοσιωμένος στο Θεό δεν ενδιαφέρεται για την γνώμη των άλλων αλλά για τη σωτηρία της ψυχής του. Ένας αφοσιωμένος στην Τέχνη όμως; Και πιο ειδικά στην Ποίηση; Γράφει μόνο για τον εαυτό του; Όχι βέβαια. Θα έγραφε ημερολόγιο. Εξαρτάται από την γνώμη των άλλων; Όχι βέβαια. Καλό είναι να βρει αναγνώστες που να δηλώσουν ευχαριστημένοι με την ποίησή του, αλλά κι αν δεν βρει, δεν χάλασε ο κόσμος. Η γραφή, έτσι κι αλλιώς, είναι μοναχική υπόθεση. Και πέρα από την εσωτερική ανάγκη κάποιου να γράψει υπάρχει και η ελπίδα να διαβαστεί κάποτε, από κάποιον, αυτό που γράφεται.

Ξεκίνησα έτσι επειδή πιστεύω πως ο Ιωάννης Τσιουράκης πέρα από καλός ποιητής είναι και αφοσιωμένος στην ποίηση. Δεν το θεωρώ ούτε αυτονόητο, ούτε εύκολο.
Θα μου πείτε, μεγάλα λόγια. Όλο κι όλο μια ποιητική συλλογή έβγαλε ο άνθρωπος. Δεν είναι νωρίς για συμπεράσματα και κατατάξεις; Για τους φιλολόγους μπορεί. Για τους αναγνώστες όχι.
Υπάρχει μια αύρα με την οποία έχουν ευλογηθεί μερικοί άνθρωποι. Ο Ιωάννης Τσιουράκης μου φάνηκε ποιητής, πριν ακόμα διαβάσω ποίησή του. Η ποίησή του απλώς δικαίωσε την αρχική μου εικόνα.
Ακόμα και η εμπλοκή του στο διαδίκτυο και η συχνή έκθεσή του με στίχους, λόγια, εικόνες, συναισθήματα και μουσικές ως Ήχος Πλάγιος Μόνος δεν με απογοήτευσε. Δεν συμμερίζομαι τον ενθουσιασμό όσων σχολιάζουν σε ό,τι σχολιάζουν, αλλά αυτό δεν μπορεί να κρύψει την ποιητική στόφα. Ακόμα κι αν χρειαστεί να αναδυθεί το ποιητικό μέταλλο μέσα από τον πληθωρικό λυρισμό που φαίνεται να κυριαρχεί στο διαδίκτυο και δη στα ποιητικά ιστολόγια.

Τώρα όμως υπάρχει και το βιβλίο. Μια ποιητική συλλογή, είναι και ένα είδος αυτοελέγχου. Η επιλογή λίγων ποιημάτων, για κάποιον που μάλλον γράφει ακατάπαυστα, είναι διαδικασία αξιολόγησης και εμμονής.
Καταλαβαίνει ο ποιητής πως το τάδε κομμάτι μπορεί να υστερεί ή να μην ταιριάζει (λόγω αξιολόγησης από τον ποιητή) σε κάποια σελίδα, αλλά το ίδιο το κομμάτι αντιστέκεται σθεναρά και φυσικά κερδίζει (λόγω εμμονής του ποιητή) τη θέση του στη σελίδα που διεκδίκησε. Και όταν το βιβλίο δεν συγκεντρώνει σκόρπια ποιήματα αλλά συνθέτει ποιήματα, τότε η μάχη του ποιητή με το ίδιο του το έργο είναι σκληρή.
Τέτοια μάχη θεωρώ πως έδωσε ο Τσιουράκης και βγήκε ζωντανός και δυνατός. Μετά από κάθε ποίημα που έχει τίτλο ακολουθούν ποιήματα που σημαίνονται με αριθμούς.
Στοιχίζονται πίσω από το τιτλούχο ποίημα;
Το επεξηγούν;
Το αναδεικνύουν;
Το αδικούν;

Δεν έχει και τόση σημασία, το τι ακριβώς κάνουν. Σημασία έχει πως στον αναγνώστη δημιουργούνται τέτοια ερωτήματα και η προσπάθειά του να βρει απαντήσεις τον ωθεί όλο και βαθύτερα στη τέχνη του ποιητή. Πιθανόν να βρει φάλτσα και αστοχίες με βάση το μοντέλο που έστησε στο δικό του μυαλό ή να βρει όλα τα μυστικά του ποιητή και να νιώσει συμμέτοχος και συνδημιουργός. Ακόμη κι αν η αστοχία βρεθεί, όχι στη δομή της ποιητικής συλλογής (ποίημα σε μια ενότητα αντί σε μιαν άλλη ή σε καμιά) αλλά στην ίδια την δική του δομή. Ας πούμε το iii από τα Μεσάνυχτα:

Δε βρίσκω κουράγιο να ψάξω στις λέξεις
θαρρείς και ποτέ δεν υπήρξες στις ρίμες τους
θαρρείς,
δε θα σε βρω ν’ αλαφροπατάς στις εικόνες τους.
Είναι όμως για εκείνο
που τώρα θέλω από άλλοτε πιο πολύ ν’ ακούσω
και δε μου λες.

Όσο κι αν το διαβάζω δεν μπορώ να μείνω στο στίχο που δεν καταλαβαίνω ή ίσως και δεν μου αρέσει (τον τέταρτο), άρα να το απορρίψω ως αναγνώστης αλλά με συνεπαίρνει η δύναμη του ρυθμού που αγνοεί τους συντακτικούς κανόνες κι αναδεικνύει στο κέντρο της προτελευταίας αράδας τη λέξη κλειδί άλλοτε και κάνει την κατάληξη του ποιήματος ικανή να το χαρακτηρίσει έτσι ακριβώς: ποίημα και μάλιστα ποίημα που μου αρέσει, τελικά.
Υποκειμενικό, θα μου πείτε. Ακριβώς. Αν εγώ βρήκα τον τρόπο να μου αρέσει η ποιητική συλλογή ΗΧΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΜΟΝΟΣ είναι μάλλον επειδή ο Ιωάννης Τσιουράκης την έστησε έτσι την συλλογή του ώστε να τον βρω εγώ τον τρόπο μου κι αυτό είναι συγγραφική τέχνη, ναι, από το πρώτο κιόλας βιβλίο.

4 σχόλια:

Ήχος Πλάγιος. Μόνος... είπε...

Υποκλίνονται βαθιά κάποτε οι λέξεις εντός μας, σε συναισθήματα που στον καιρό τον σωστό θα τις ντύσουν με ψυχή.
Υποκλίνομαι κι εγώ στις λέξεις, κι αναρωτιόμουν κάποτε αν είναι εκείνες τις πρώτης μορφής ή οι άλλες οι ενδεδυμένες με ψυχή.
Στην πορεία κατάλαβα πως η υπόκλιση γίνεται και στις δύο.
Γονυπετής λοιπόν απέναντι στις λέξεις μα όχι ικέτης.
Ικετεύεις ποτέ στους μεγάλους έρωτες;
Είναι μια σχέση εκρηκτική από μόνη της, δε χωρά ικεσίες.
Απλώνεις το χέρι την σπρώχνεις άλλοτε την τραβάς, πράττει το ίδιο κι εκείνη.
Έτσι τα νιώθω τα εντός μου.
Πως γίνονται ποιήματα δεν έμαθα ποτέ.
Ίσως και να μην μπήκα στον κόπο να μάθω, ίσως πάλι και να μπήκα αλλά μην κατάλαβα τον τρόπο.
Ο τυφλός άλλωστε έχει τον δικό του τρόπο να βλέπει.

Ήθελα κάποτε να σταθώ στην άκρη του κόσμου.
Μια φορά άλλη ανέβηκα σ’ ένα περβάζι ν’ αγγίξω τον ουρανό, μικρό παιδί βλέπεις…
Στα μακροβούτια μου έπιανα μονάχα τον βυθό μα κι εκείνον στο ξεκίνημα του.

Στις πιο μεγάλες σιωπές, την στιγμή δηλαδή που γεννιέται η λέξη και σπάει το τσόφλι που την φυλακίζει για να τιτιβίσει, κατάλαβα πως αγγίζεις τα πάντα.
Κάποτε τα ξεπερνάς.
Κι εκεί αρχίζει η μεγάλη σου αναζήτηση.
Κι εγώ ακόμα στις αναζητήσεις μου υπάρχω…

Καμιά φορά λέω πως δεν αξίζει όλο τούτο το πάλεμα, ο πόλεμος τούτος πως πρέπει κάποτε να σταματήσει.
Άραγε σταματούν ποτέ οι πόλεμοι ή καθώς υπογράφουν τις συνθήκες τους αφήνουν μια ασάφεια ώστε κάτι άλλο να γεννηθεί;

Κοιτάζω ψηλά.
Πάντα εκεί θα κοιτάζω.
Γνωρίζεις θαρρώ πως είναι να έχεις την ποίηση πανοπλία και μαξιλάρι της ψυχής τα μπαρκαρισμένα καράβια…

Αγαπητέ Σπύρο ένα μεγάλο ευχαριστώ για την παρουσίαση αυτή.
Ένα ακόμα μεγαλύτερο ευχαριστώ γιατί όπως σου είπα μου έδωσες ένα βήμα μέσα από τούτο τον χώρο που δε γνώριζα και στάθηκε αιτία για το άνοιγμα μου και την γέννηση του βιβλίου αυτού.

Να είσθε πάντοτε καλά κι εύχομαι κάθε επιτυχία.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Όταν το Τσαλίμι αποφασίζει να γράψει καλά λόγια για ποιητές, σημαίνει πολύ περισσότερα από "το αξίζει ο ποιητής τούτος". Παρακολουθώντας τακτικά το ιστολόγιο του Γιάννη, ως φιλόλογος είδα μία ιδιαίτερη χρήση της γλώσσας, έναν εμπλουτισμό της συντακτικό και ασθηματικό.

Ανώνυμος είπε...

Μήπως Ήχε Πλάγιε, θεωρείς μεγάλο συγγραφέα το Τσαλίμι και γι' αυτό σου γράφει καλά λόγια αλλιώς πάπαλα. Λογοκλόπο θα σε αποκαλούσε. Και όσο για σένα Δείμε όπου γάμος και χαρά η Βασίλω πρώτη. Από βλακείες άλλο τίποτε!

tsalimi είπε...

Σε μια κουβέντα για την ποίηση τρύπωσε και η παραποίηση.
Κ.Δημητριάδη: Όσες φορές χρειάστηκε να μεμφθώ κάποιον για την μη τήρηση της δεοντολογίας να αναφέρει τις πηγές του όταν δανείζεται πνευματική εργασία άλλων,παρέθεσα τα τεκμήρια που διέθετα. Κι αυτό δεν έγινε μόνο για δικά μου γραπτά. Δεν χαρακτήρισα κανέναν εγώ λογοκλόπο.Ούτε καν στην περίπτωση της Ολυμπίας Σταύρου. Την κάκιστη χρήση του "δανείου" στηλίτευσα.

ΥΓ: Η επιλογή του ψευδωνύμου σου μ' έκανε να νομίσω πως θα είχα να κάνω με αξιόλογη περίπτωση σχολίου.
Το κείμενό σου με απογοήτευσε.