Σάββατο, Ιουνίου 07, 2008

Μικρό κέρασμα ιστορίας

Με αφορμή το διάλογο για την τοπική ιστορία του προ-προηγούμενου post: Είναι γνωστό ότι οι πρόσφυγες του 1914 έμειναν με το βλέμμα στην γενέθλια γη. Πίστευαν πως η παραμονή τους στην Ελλάδα ήταν προσωρινή. Πράγματι, μετά το 1919 γύρισαν πίσω καθώς ο Ελληνικός Στρατός ελευθέρωσε τα πάτρια εδάφη τους. Το 1922 έσβησαν όλα τα όνειρά τους και πήραν τον οριστικό πια δρόμο της προσφυγιάς.
Οι πρώτοι κάτοικοι της σημερινής Σταυρούπολης ήταν πρόσφυγες του 1914. Στα δημοτολόγια της Κοινότητος Σταυρουπόλεως, γίνεται λόγος για το πώς απέκτησαν το δικαίωμα του δημότη: «δι' εγκαταστάσεως 1914». Τα δημοτολόγια αυτά γράφτηκαν το 1940. Όσο κι αν έψαξα όταν έγραφα το «Από το Βαρδάρι ως το Δερβένι» δεν είχα βρει κανένα τεκμήριο της επιστροφής των προσφύγων του Λεμπέτ στις πατρίδες τους. Όταν αργότερα, το 2001 έβγαλα το λεύκωμα «Δι' εγκαταστάσεως 1914» δημοσίευσα (σελ. 36-41) μια αγωνιώδη επιστολή προσφύγων που ζητούσαν να επιστρέψουν πίσω. Δεν προκύπτει από πουθενά πως αυτοί που υπογράφουν την επιστολή έμεναν και στο Λεμπέτ. Απλώς τεκμηριώνεται το γεγονός της επιθυμίας των προσφύγων να επιστρέψουν.
Μερακλής διευθυντής σχολείου της Σταυρούπολης είχε την καλοσύνη να μου πει πως βρήκε το μαθητολόγιο του σχολείου του της περιόδου 1920-1921. Δημοσιεύω εδώ τη στήλη των παρατηρήσεων όπου φαίνεται ως αιτιολογία διακοπής φοίτησης η αναχώρησις δια την πατρίδαν!



Όσο είναι ακόμα καιρός, πρέπει το ζήτημα τοπικά ιστορικά αρχεία να απασχολήσει σοβαρά την Τοπική Αυτοδιοίκηση πρωτίστως μα όχι μόνον αυτήν.

5 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητό Τσαλίμι
Πολύ εύγεστο το κέρασμα, πραγματικά το ευχαριστήθηκα. Παρακαλώ, δέξου σαν αντικέρασμα την πληροφορία ότι μέσα από τα αρχεία των παλαιών σχολείων προκύπτουν τα εξής ιστορικά στοιχεία: Ποιοί διέμεναν σε μια περιοχή, από πού ήρθαν, σε ποια γειτονιά έμεναν, ποιο ήταν το επάγγελμά τους, το μέγεθος της ορφάνιας και στη συνέχεια το κοινωνικοοικονομικό "γίγνεσθαι". Αυτά μόνο σαν αρχή, γιατί προκύπτουν και άλλες ειδικώτερες ιστορικές πληροφορίες. Τυχαίνει να έχω τέτοια στοιχεία, ελπίζω στο μέλλον να μπορέσω να τα παρουσιάσω. Και πάλι συγχαρητήρια γι' αυτό το ποστ.

tsalimi είπε...

Ευχαριστώ πολύ. Η δημοσιοποίηση στοιχείων από πρωτογενή αρχεία είναι μια πολύ καλή συμβολή στην ιστορική έρευνα. Περιμένοντας την παρουσίασή σου (ελπίζω να την πάρω είδηση) ξανατονίζω πως πρέπει να κάνουμε ότι μπορούμε όλοι ώστε και να εντοπιστούν τέτοια αρχεία στην περιοχή μας και να διαφυλαχθούν

ο δείμος του πολίτη είπε...

Κοίτα, τσαλίμι, το να ασχοληθούν άλλοι περισσότερο από την τοπική κοινωνία δεν το βλέπω. Μόνο αν γινει μία συγκριτική μελέτη μεταδεδομένων που να σχετίζεται με τη θεσσαλονίκη του 2ου αιώνα, μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο.

tsalimi είπε...

Όλα είναι χρήσιμα Δείμε. Το βιβλίο «Από το Βαρδάρι ως το Δερβένι» προέκυψε από την κλασική, περί Θεσσαλονίκης, βιβλιογραφία με το βλέμμα όμως στραμμένο στις υποσημειώσεις και στα περιθώρια των κυρίως θεμάτων.
Όταν ψάχνεις, βρίσκεις. Ν' αρχίσει το συστηματικό ψάξιμο, προτείνω.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Φυσικά και σε τούτο δε διαφωνώ καθόλου, τσαλίμι.