Μια, ακόμη, περίπτωση clopy right: Λεύκωμα «Φωτογραφίζοντας τους Αμπελόκηπους στα μονοπάτια του χρόνου»

Αγαπητέ Δήμαρχε,

Με θλίψη και πίκρα, λίγες παρατηρήσεις για κάποιες από τις φωτογραφίες της ενότητας «Πρόσφυγες» του λευκώματος που εκδόθηκε από τον Δήμο Αμπελοκήπων το 2005 με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς.

Δεν υπάρχει πουθενά καμία αναφορά στην πηγή των φωτογραφιών και αυτό δεν είναι μόνο δεοντολογικό ολίσθημα αλλά και λάθος ουσίας αφού δεν δίνεται η δυνατότητα για την τεκμηρίωση των όσων ισχυρίζονται οι συγγραφείς του λευκώματος στις λεζάντες που παραθέτουν:

1. Εξώφυλλο, αλλά και την σελίδα 14: Δεν μπορούν οι εικονιζόμενοι να είναι «πρόσφυγες του 1923», αφού η φωτογραφία δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στις 6/2/1916 σε γαλλική εφημερίδα. Αυτό είναι το λάθος. Το δεοντολογικό ολίσθημα είναι πως στην Ελλάδα για πρώτη φορά δημοσιεύεται στο λεύκωμά μου «Δι’ εγκαταστάσεως 1914», που εξέδωσε το 2001 (και σε δεύτερη έκδοση το 2005) ο Δήμος Σταυρούπολης, στις σελίδες 22 και 23 με ξεκάθαρη αναφορά στην αρχική πηγή της φωτογραφίας.




2. Σελίδα 15, πάνω δεξιά: Η cart postale προέρχεται από το αρχείο του ΚΙΘ (Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης), γράφει για τσιγγάνους στο Ζέιτενλικ και υπάρχει στο βιβλίο μου «Από το Βαρδάρι ως το Δερβένι», εκδόσεις Ζήτρος, Θεσσαλονίκη, 1997, στη σελίδα 155. Μικρό το λάθος, εδώ. Στην ίδια σελίδα όμως, κάτω, υπάρχει μια φωτογραφία την οποία έχω δημοσιεύσει χωρίς την λεζάντα της (Ομάδα προσφύγων, Θεσσαλονίκη 1917) στο «Δι’ εγκαταστάσεως 1914», στη σελίδα 32 με αναφορά στον συλλέκτη από τον οποίο την βρήκα. Από πού η σιγουριά πως πρόκειται για «Αμπελόκηπους, 1923»;




3. Σελίδα 17, πάνω: «Προσφυγόπουλα με τα Κυριακάτικά τους» έγραψα γι’ αυτή την φωτογραφία του ΚΙΘ, στο «Από το Βαρδάρι ως το Δερβένι», στη σελίδα 150 ενώ η λεζάντα του ΚΙΘ έγραφε «Χωρικοί την Κυριακή». Την ίδια cart postale δημοσιεύω και στο «Δι’ εγκαταστάσεως 1914», σελ. 79, αυτή την φορά από το αρχείο του Γιάννη Μέγα και τολμώ να προτείνω έμμεσα μια ιδέα για ταύτιση του κτίσματος που φαίνεται στην εικόνα στολισμένο, δημοσιεύοντας ένα κείμενο από το περιοδικό «Γρηγόριος Παλαμάς», του 1919 το οποίο αναφέρεται στην εκκλησία του Αγίου Ελευθερίου στο Λεμπέτ. Είναι φωτογραφία της περιόδου του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και όχι του 1923.



4. Σελίδα 18, πάνω: «Επίσκεψη στα παιδιά της υπαίθρου από τους μαγείρους ενός από τα Συντάγματα Πεζικού» γράφει η κάρτα από το αρχείο του Γιάννη Μέγα («Δι’ εγκαταστάσεως 1914», σελ. 48). Και η κάτω φωτογραφία είναι από το ίδιο αρχείο και δημοσιεύεται στο ίδιο λεύκωμα στη σελ. 33.

5. Σελίδα 169, πάνω: Βλ. «Από το Βαρδάρι ως το Δερβένι», σελ. 140.

6. Σελίδα 179, πάνω: Η ίδια φωτογραφία δημοσιεύτηκε στο «Ενημερωτικό Δελτίο Σταυρούπολης», αρ. 37, Ιούνης-Ιούλης 1986 και προέρχεται από το αρχείο του Στ. Χατζή ο οποίος ήταν ο πρώτος που δημοσίευσε κείμενα και φωτογραφίες για την ομάδα του Παύλου Μελά Κατοχής. Επειδή ο Χατζής δημοσίευσε και σε κάποιες εφημερίδες κείμενά του, δεν μπορώ να γνωρίζω από πού ακριβώς προέρχεται η φωτογραφία του συγκεκριμένου λευκώματος.

Ειλικρινά, ο μόνος σκοπός αυτής της επιστολής, είναι η αγάπη για την έρευνα και η ισχυρή πεποίθηση πως η μνεία της πρωτογενούς πηγής από αυτόν που ανατρέχει σ’ αυτήν, είναι κάτι σαν ένα νεύμα χαιρετισμού και συμπάθειας προς εκείνον που έκανε κάτι καλό για να χρειαστεί κάποιος άλλος να αναπαράγει το έργο του. Επικαλούμαι την προσήλωση των υπευθύνων της έκδοσης στους κανόνες προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας όπως καταγράφονται στην σελίδα 2 του λευκώματος «Φωτογραφίζοντας τους Αμπελόκηπους στα μονοπάτια του χρόνου» και στην ιστοσελίδα του Δήμου Αμπελοκήπων (http://www.ampelokipoi.gr/) και περιμένω κάποιου είδους επανόρθωση.

Σπύρος Λαζαρίδης
Συγγραφέας,
Αντιδήμαρχος Σταυρούπολης

Υ.Γ. Η επιστολή αυτή στάλθηκε με όλους τους τύπους (αρ. πρωτοκόλλου, λογότυπο Δήμου Σταυρούπολης, κτλ), και μάλιστα, όχι μόνο με την ιδιότητα του συγγραφέα αλλά και του (τρομάρα μου) αντιδημάρχου. Όπως καταλαβαίνετε, άκρα του τάφου σιωπή. Όχι πως περιμένω τώρα κάτι. Έτσι για το γαμώτο, αυτή η δημοσίευση.
Υ.Γ.2 Οι βιβλιογραφικές παραπομπές γίνονται στις σελίδες των τυπωμένων λευκωμάτων-βιβλίων, οι οποίες δεν συμπίπτουν με εκείνες της ηλεκτρονικής έκδοσης.