Τρία κείμενά μου για τον Τόπο!

 

Ι
Εν Θεσσαλονίκη

Δεν πήγα Βενετία, ναι˙ δεν πήγα και Σικάγο.
Μένω Θεσσαλονίκη, ναι˙ κι ατάξιδος διάγω!

Πήγες και πού δεν πήγες λες, είδες και τι δεν είδες!
Μα για πες μου, στ' αλήθεια πες, τι ’ν’ οι Βαλεαρίδες;

Είναι βραστό στον Εύοσμο, μπουγάτσα στο Βαρδάρι,
γράπα απ' την Αγχίαλο, του Νίκου το φουλάρι;

Μεσάνυχτα στη Λαγκαδά, δύση στην Άνω Πόλη,
στο Φίλυρο ανατολή, οι μάγκες του Μανώλη;

Προσκύνημα στο Ζέιτενλικ, Πάσχα μέσ' στη Βλατάδων,
Νίκου Πεντζίκη ζωγραφιά, του Ντίνου τσαϊράδα;

Παρέλαση του Καζαντζή, τραίνα του Μαυρομάτη,
Συννεφιασμένη Κυριακή, καλά παιδιά του Κάτου;

Σουρούνη τα μερόνυχτα, Κώστα Λαχά Κοχλίας,
ομπρέλες Ζογγολόπουλου, η Μπέλλου της Σταμούλη;

Του Διονύση φορτηγό, τ' Αναγνωστάκη σκάκι,
του Κανελλόπουλου εκδρομή, στο Ριβολί Ταρκόφσκι;

Είναι ο Αρίστος του Θωμά, ποίημα της Καρέλλη,
του Παπανάκου θάλασσα, εξώφυλλο του Τσίζεκ;

Είναι του Γώγου κάρβουνα, τοπία Ζογλοπίτη,
του Γιάννη Ζήκα τέμπερες, γάτες του Παπασπύρου;

Του Ευαγγέλου χάι κου, του Κύρου Απολογία,
Θασίτη Εκατόνησος, Ιωάννου Σαρκοφάγος;

Είν' σκοτεινιές στον ουρανό, ο εμπρησμός του Κάμπελ,
ο Μάης του τριάντα εξ, Maximus Decumanus;

Στρατόπεδο Παύλου Μελά, αφανισμός Εβραίων,
Χορτιάτη φλόγες φονικές, Λαμπράκης, Βελδεμίρης;

Αιώνιο παράπονο! Αγία αλητεία!
Η μόνη μας κληρονομιά! Ατέλειωτη θητεία…

Πάλι κεντάει ο στρατηγός, καίγετ' ασετυλίνη,
ο θάνατος του Μύρωνα, η μάισσα σελήνη!

Στον χρόνο χάνομαι ξανά, εκεί και πιάνω βίγλα,
μύστης πιστός  και ζηλωτής, θύτης και άγιο θύμα!

Στην αγκαλιά της Ντεζιρέ, ο πλοηγός τ’ απείρου,
σ’ αυτήν εδώ τη γειτονιά, θραύσμα αυτού του κλήρου!

(Ημερολόγιο 2022 της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης: Πόλη και χρόνος)

ΙΙ
-Ο τόπος των ποιητών είναι η πατρίδα της γραφής τους. Εσάς πώς επηρέασε τη γραφή σας ο τόπος σας;

*

Την πατρίδα της γραφής μου δεν τη γνώρισα ως γεωγραφία.

Μου συστήθηκε ως απόγνωση, σύνηθες παράσιτο στο χωράφι του έρωτα.
Εξελίχθηκε ως καταφυγή στα δύσκολα, κράτησε μια γωνιά του κήπου της ζωής μου, απαίτησε όμως φροντίδα και επαγρύπνηση εκ μέρους μου˙ μου έμαθε να αγαπώ να σκάβω.
Τώρα είναι η λύτρωσή μου, κάθε της άνθος και μια πληγή λιγότερη πάνω μου και μέσα μου.

Η γραφή πρώτα μου έμαθε το χώμα˙ η γεωγραφία ήρθε μετά.

Ο τόπος μου γέννησε ποιητές, ο λόγος τους με οδήγησε να δω κι άλλους κήπους, άλλα ξεχερσώματα και καλλιέργειες. Η Θεσσαλονίκη είναι χωριό και πόλη, ενδοχώρα και λιμάνι. Σ’ αυτήν μπορείς να έρχεσαι αλλά και να υποδέχεσαι. Η Θεσσαλονίκη μεγάλωσε και επιβίωσε με το αλισβερίσι.  Έζησε δόξες και ντροπές, μεγαλεία και ταπεινότητες, έβγαλε κραυγές και ψιθύρους, έγραψε λίβελους και έπη, έστρεψε το κεφάλι της στον ήλιο και το έγειρε χαμηλά στο στήθος.

Ο λόγος σ’ αυτήν την πόλη δεν είναι άυλος˙ έχει σώμα, πρόσωπο και όνομα. Τον γεύεσαι με τη συναναστροφή. Δεν είναι εσωτερικός μονόλογος, είναι Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης. Δεν είναι ποίηση των υπαρξιακών ερωτημάτων, είναι Ζωή Καρέλλη. Δεν είναι το προσωπικό και μεταφυσικό αδιέξοδο, είναι Γιώργος Θέμελης. Δεν είναι ερωτική ποίηση, είναι Ντίνος Χριστιανόπουλος, Νίκος Αλέξης Ασλάνογλου. Δεν είναι ένα εντελώς προσωπικό ύφος και τρόπος γραφής στην πεζογραφία, είναι Γιώργος Ιωάννου. Δεν είναι ποίηση της ήττας, είναι Μανώλης Αναγνωστάκης. Δεν είναι κοινωνική ποίηση, είναι Κλείτος Κύρου, Πάνος Θασίτης, Ανέστης Ευαγγέλου. Δεν είναι ποίηση  κίνηση εκκρεμούς με τα δύο της άκρα στον έρωτα και τον θάνατο, είναι Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου. Δεν είναι έντεχνο λαϊκό τραγούδι, είναι Νίκος Παπάζογλου, Γιώργος Ζήκας. Δεν είναι Μεσοπόλεμος, είναι εμπρησμός του Κάμπελ και Μάης του τριάντα έξι. Δεν είναι Κατοχή, είναι Ολοκαύτωμα των Εβραίων της και αποθήκη μελλοθανάτων ψυχών στο στρατόπεδο Παύλου Μελά.

Όσο γνωρίζω την πόλη τόσο και την μιλάω, γίνεται όλο και πιο πολύ η γλώσσα μου.

ΙΙΙ

Σείστηκε η πόλη ξαφνικά

Βούτηξαν στο χώμα τα σύννεφα

Και αναδύθηκαν από τα έγκατα βρυχηθμοί

Σκαρφάλωσαν στα κάγκελα μαύρα σκοτάδια

Άστραψε βία και έβρεξε θλίψη

Το τσιμέντο ένιωσε το χώμα κάτω του να σπαρταρά

Η μνήμη έσκυψε το κεφάλι και η οργή το κάλυψε με μαύρο πανί

Ποιος δάσκαλος θα μιλήσει για Ιστορία;

Ποιος θεατής θα δει Παρελθόν;

Ποια μάνα θα πάρει σειρά στον θρήνο καταμεσίς στην άσφαλτο με το σώμα του γιου άψυχο πάνω σε μία πόρτα;

Σε ποιον θα εφορμήσει το νέο τρίκυκλο;

Ποιος θα ανάψει το σπίρτο σε επόμενο Χορτιάτη;

Ποιος θα γελάει χαιρέκακα περιμένοντας να στοιβάζονται νέα άστρα στα τρένα;

Ποιος θα είναι αύριο ο θύτης και ποιος το θύμα;

Ούτε Θεσσαλο-ΝΙΚΗ

Ούτε ΤΕΡΨΙ-θέα

ΗΤΤΑ!

(Επεισόδια από ακροδεξιούς στο ΕΠΑΛ Σταυρούπολης, Σεπτέμβριος 2021)