Φεστιβάλ Μονής Λαζαριστών: Πολιτικός τσαμπουκάς, πολιτιστικός αχταρμάς

Το Φεστιβάλ της Μονής Λαζαριστών είναι μια πραγματικότητα εδώ και επτά χρόνια, από το 1998. Απόφαση και πρόθεσή μας είναι να το βελτιώσουμε και να το προστατεύσουμε από λάθη και παρεμβάσεις που το καθιστούν ευάλωτο και ανίσχυρο. Αυτήν την στιγμή δύο κείμενα καθορίζουν το νομικό – θεσμικό πλαίσιο: το καταστατικό της Εταιρείας (30-12-1998) και η προγραμματική σύμβαση της εταιρείας με το ΥΠΠΟ (21-8-2001). Η σύμβαση αυτή λήγει τον Αύγουστο του 2006 και πρέπει να έχουμε, έτσι κι αλλιώς, μια ετοιμότητα για την διάδοχη κατάσταση.



1. Ιστορία

Το Φεστιβάλ ξεκίνησε ουσιαστικά το 1998. Τότε εμφανίστηκε ο τίτλος «Φεστιβάλ Μονής Λαζαριστών» (ΦΜΛ) και διοργανωτές του ήταν η Νομαρχία Θεσσαλονίκης και ο Δήμος Σταυρούπολης. Στο τέλος του 1998 υπογράφεται το καταστατικό που ιδρύει την Εταιρεία και, εκτός των άλλων, νομιμοποιεί την δραστηριότητα των δύο φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αφού τους παραχωρεί την αποκλειστική χρήση του χώρου στον οποίο έγινε το Φεστιβάλ. Μέχρι και το 2001 το ΦΜΛ διοργανώνεται από τους δύο αυτούς φορείς οι οποίοι αναλαμβάνουν και τα έξοδα και τα έσοδα. Το 1999 επιχείρησαν να συνάψουν μεταξύ τους μια προγραμματική σύμβαση που να έβαζε κάποιους κανόνες. Δεν υπογράφηκε ποτέ. Όλα τα έντυπα με το πρόγραμμα των εκδηλώσεων της περιόδου 1998-2001 αποτυπώνουν την παραπάνω εικόνα. Στο τέλος του 2001 υπογράφεται μια προγραμματική σύμβαση αλλά όχι μεταξύ των δύο εταίρων που αντιπροσωπεύουν την Τοπική Αυτοδιοίκηση! Την νέα σύμβαση υπογράφουν το ΥΠΠΟ και η Εταιρεία Μονή Λαζαριστών, με λάθη ακόμα και τυπογραφικά! (Στην σύμβαση φαίνεται σαν ημερομηνία καταστατικού η 30-12-1999 αντί της ορθής 30-12-1998 και σαν τίτλος της εταιρείας Εταιρεία Μονή Λαζαριστών – Πολιτιστικό Κέντρο). Η σύμβαση αυτή στηρίζει την νομιμότητά της σε μια ερμηνεία μιας φράσης του καταστατικού την οποία θα αναλύσουμε πιο κάτω. Άλλη μια δραστηριότητα που στηρίχθηκε στην ίδια φράση είναι η σύνταξη Κανονισμού και Master Plan της εταιρείας. Δραστηριότητα που χρηματοδοτήθηκε μέσω του προϋπολογισμού του Δήμου Σταυρούπολης με 140.000 ευρώ σε δύο χρόνια (2002-2003).

2. Καταστατικό

Δεν αφήνει κανένα περιθώριο για αυτόνομη καλλιτεχνική δράση στην Εταιρεία γενικά και στους συγκεκριμένους υπαίθριους χώρους όπου φιλοξενείται το ΦΜΛ ειδικά. Το αντίθετο. Προσδιορίζει με σαφήνεια το δικαίωμα και την υποχρέωση της ΝΑΘ και του ΔΣ να χρησιμοποιούν αποκλειστικά τους συγκεκριμένους υπαίθριους χώρους όπου φιλοξενείται και το ΦΜΛ και μάλιστα θέτει και ελάχιστο όριο τις 50 εκδηλώσεις το χρόνο. Το γεγονός πως για κάποια χρόνια (2002, 2003, 2004) η Τοπική Αυτοδιοίκηση, μέσα από την Προγραμματική Σύμβαση με το ΥΠΠΟ, δεν άσκησε το καταστατικό δικαίωμά της δεν σημαίνει και πως παραιτήθηκε απ’ αυτό οριστικά. Στο άρθρο 3 του καταστατικού ορίζονται οι σκοποί της Εταιρείας. Το άρθρο ξεκινάει με την φράση: «Σκοπός της εταιρείας είναι πνευματικός, εκπολιτιστικός, εκπαιδευτικός και σε καμία περίπτωση κερδοσκοπικός». Αυτός ο σκοπός εξυπηρετείται από ειδικούς σκοπούς μεταξύ των οποίων και η «διατήρηση του ως άνω κτιρίου ως ζωντανού κυττάρου της εν γένει πολιτιστικής και πνευματικής ζωής της πόλης της Θεσσαλονίκης». Στο άρθρο 12 το σχετικό με τις υποχρεώσεις των Εταίρων προσδιορίζεται η σημασία του «ζωντανού κυττάρου». Αφού περιγράφονται οι γενικές υποχρεώσεις των Εταίρων καταγράφονται για τους ΝΑΘ-ΔΣ, ΚΘΒΕ και ΚΜΣΤ οι ελάχιστες των εκδηλώσεών τους που πρέπει να υλοποιούνται κάθε χρόνο και συνδέονται με τον σκοπό της εταιρείας που ήδη μνημονεύσαμε: «Οι ως άνω κατ’ ελάχιστον εκδηλώσεις αποτελούν αναγκαίο στοιχείο της διατήρησης του κτιρίου ως ζωντανού κυττάρου της εν γένει πολιτιστικής και πνευματικής ζωής της πόλης της Θεσσαλονίκης». Το κτίριο, λοιπόν, είναι ζωντανό κύτταρο της πνευματικής Θεσσαλονίκης αν οι φιλοξενούμενοί του (και όχι ο διαχειριστής του) εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους. Το άρθρο 11 προσδιορίζει με τόση καθαρότητα τους χώρους για τους πέντε εταίρους και για την Εταιρεία ξεχωριστά που δεν αφήνει κανένα περιθώριο παρερμηνείας για το ποιος κάνει κάτι, κάπου. Το άρθρο 11 καταλήγει με την φράση: «Οι εταίροι έχουν δικαίωμα να αναπτύσσουν τις, κατά τους ισχύοντες σήμερα σκοπούς του καθενός, δραστηριότητές τους στους άνω χώρους του κτιρίου ο καθένας, χωρίς να παραβιάζουν τον χαρακτήρα, το ύφος και την αισθητική του κτιρίου». Στο καταστατικό λοιπόν, με κάθε ευκαιρία προσδιορίζονται δικαιώματα και υποχρεώσεις για κάθε εταίρο χωριστά. Πουθενά δεν γίνεται λόγος για συνδιοργάνωση εκδηλώσεων από όλους τους εταίρους. Λογικό αφού υπάρχει ένας εταίρος (ΕΤΟΣ-ΚΟΘ) για τον οποίο δεν προβλέπεται ελάχιστο όριο εκδηλώσεων.

3. Προγραμματική σύμβαση με ΥΠΠΟ

Στο πρώτο άρθρο υπενθυμίζεται ποια είναι η εταιρεία (σε μια ασύντακτη πρόταση που ξεκίνησε με τις λέξεις «Η Αστική Εταιρεία»χωρίς να τελειώσει ποτέ) και γίνεται αναφορά στους σκοπούς της: «Με σκοπούς πνευματικούς, καλλιτεχνικούς, εκπολιτιστικούς και ειδικότερα την διατήρηση του κτιρίου της Μονής Λαζαριστών ως ζωντανού κυττάρου της εν γένει πολιτιστικής και πνευματικής ζωής της πόλης της Θεσσαλονίκης». Προστέθηκαν και καλλιτεχνικοί σκοποί όπως φαίνεται με μια σύγκριση με την αντίστοιχη πρόταση του καταστατικού. Στο δεύτερο άρθρο με το αντικείμενο της σύμβασης αναφέρεται πως «Την ευθύνη κατάρτισης και επεξεργασίας των προτάσεων θα έχει Καλλιτεχνική Επιτροπή που θα οριστεί από το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας και θα έχει συμβουλευτικό και εισηγητικό ρόλο προς το Διοικητικό Συμβούλιο». Εδώ φαίνεται γιατί προστέθηκαν οι καλλιτεχνικοί σκοποί στην Εταιρεία. Πάντως το σημαντικό και στην σύμβαση όπως και στο καταστατικό είναι πως δεν προβλέπεται οργανική εμπλοκή του προσωπικού της εταιρείας στον προγραμματισμό και την διοργάνωση εκδηλώσεων. Όπως φαίνεται στο άρθρο 4 στην Εταιρεία ανήκει «η διαχείριση του όλου προγράμματος στους τομείς που ρυθμίζονται από τη Σύμβαση αυτή». Η σύμβαση θέτει ζήτημα συγχρηματοδότησης του ΦΜΛ από το ΥΠΠΟ (30.000.000 δρχ) και από την ίδια την Εταιρεία (30.000.000 δρχ). Δεν ξεκαθαρίζει αν το ποσόν αυτό θα προέρχεται από τα τακτικά έσοδα της Εταιρείας ή αν οι εταίροι θα υποχρεωθούν σε επί πλέον εισφορά.

4. Πρόταση

Είναι φανερό πως μια επόμενη Προγραμματική Σύμβαση θα έχει διαφορετική διατύπωση και κυρίως διαφορετικούς συμβαλλόμενους. Μέχρι τότε την Καλλιτεχνική επιτροπή την συγκροτούν η ΝΑΘ και ο ΔΣ στους οποίους πρέπει να διατεθεί άμεσα το σύνολο της αλληλογραφίας που αφορά στο ΦΜΛ. Η σύμβαση δεν προβλέπει διάθεση των εσόδων, τα οποία μάλλον εννοεί πως τα διαχειρίζεται η Εταιρεία. Αυτό θα μπορούσε να μείνει έτσι αν και είναι γνωστό το οικονομικό πρόβλημα των ΟΤΑ. Μια έμμεση μορφή απόδοσης δικαιοσύνης θα ήταν να μπορούσαν να ενταχθούν στο πλαίσιο του ΦΜΛ και εκδηλώσεις που θα γίνονταν σε χώρους εκτός Μονής.


Υ.Γ. Το κείμενο αυτό, το εισηγήθηκε ο, τότε, αντιδήμαρχος Πολιτισμού Σταυρούπολης στο Διοικητικό Συμβούλιο της Αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας «Μονή Λαζαριστών» το Φεβρουάριο του 2005. Δεν έγινε τίποτε. Ούτε γίνεται. Η αυθαιρεσία συνεχίζεται.